Polskie i litewskie neopogaństwo. Kilka różnic i podobieństw w świetle badań ankietowych

dr Arkadiusz Sołtysiak
Zakład Antropologii Historycznej
Instytut Archeologii UW

W latach 2001-2003 wśród członków polskich i litewskich grup neopogańskich zostały przeprowadzone badania ankietowe. Wykorzystano w nich kwestionariusz używany przez prof. Marię Libiszowską-Żółtkowską i dr. Tadeusza Doktóra do ankietowania uczestników nowych ruchów religijnych, rozszerzony o 16 pytań dotyczących samego neopogaństwa. Uzyskano 45 odpowiedzi, w tym 16 z Rodzimego Kościoła Polskiego, 16 ze Stowarzyszenia na Rzecz Tradycji i Kultury „Niklot” i Rodzimej Wiary oraz 13 z litewskiej Romuvy. Seria nie jest duża, ale, biorąc pod uwagę ogólnie małą liczebność grup neopogańskich, trudno oczekiwać większej. Wyniki wstępnej analizy odpowiedzi na kilka wybranych pytań posłużą do próby określenia charakteru różnic między trzema wziętymi pod uwagę ruchami neopogańskimi.

Rodzimy Kościół Polski to związek wyznaniowy zarejestrowany w roku 1995. Jego przywódcą jest Lech Emfazy Stefański, znany przede wszystkim jako prezes Polskiego Towarzystwa Psychotronicznego. Wiele informacji o doktrynie RKP zawiera książka Stefańskiego „Wyrocznia słowiańska” [1993], w której przedstawiona została wizja przedchrześcijańskiej religii Słowian jako formy henoteizmu ze Świętowitem jako bóstwem zasadniczo tożsamym z jednym Bogiem w chrześcijaństwie lub islamie. Członkowie RKP organizują eklektyczne rytuały łączące motywy pogańskie z psychotroniką; grupę tę można zaklasyfikować jako należącą do szeroko pojętego ruchu New Age. Należy do niej około 200 osób [Simpson 2000:134-139; Okraska 2001:75].

Czytaj więcej...