Szczepaniak Stanisław „Dobrowiest”

ze zbiorów Politechniki Warszawskiej

Stanisław Bolesław Bogumił Szczepaniak (używał tylko Stanisław) s. Wojciecha i Konstancji, ur. 7 V 1913 w Gałkowie pow. Brzeziny (Gałkówek), woj. łódzkie, w wielodzietnej (miał 3 braci) rodzinie chłopskiej.

W l. 1927-1935 uczęszczał (dojeżdżając z Gałkowa koleją) do Miejskiego Gimnazjum Męskiego im. J. Piłsudskiego w Łodzi, gdzie zdał maturę. Od IX 1935 do IX 1936 odbył służbę wojskową w 24 pp; przeniesiony do rezerwy w stopniu plutonowego pchor.

Od X 1936 student Wydziału Mechanicznego Politechniki Warszawskiej, zamieszkał w Warszawie.

Stępinski, Szczepaniak, Kieszczyński w okularch - ze zbiorów Lucjana Kieszczyńskiego (1940)

We wrześniu 1939 nie zmobilizowany, wyruszył z Warszawy na wschód, najprawdopodobniej po radiowym apelu płk Umiastowskiego wzywającego przebywających w Warszawie nie zmobilizowanych mężczyzn do wyruszenia na wschodnie tereny RP gdzie mieli być wcieleni do wojska. W drodze spotkał Jana Stachniuka, który wędrował w tym samym celu. Został zadrużaninem przyjmując imię Dobrowiest.

W końcu 1939 powrócił do Gałkowa, a następnie skontaktował się z Bogusławem Stępińskim przekazując mu list polecający od Stachniuka.

Wraz z nim zorganizował tutejsze środowisko zadrużne, będące zarazem grupą zwolenników SP o orientacji późniejszego „Zrywu”(m.in. Juszczak Franciszek, Kieszczyński Lucjan, Kwiecińska Ewa). Do jego zadań należało m.in. utrzymywanie kontaktu z Warszawą, skąd przywoził prasę konspiracyjną (egzemplarze „Zrywu”), a w 1943 także egzemplarze podziemnego wydania „Zagadnienia totalizmu” Stachniuka. Kontakt ten ułatwiał fakt, że gospodarstwo Szczepaniaków zostało rozdzielone granicą między ziemiami wcielonym do Rzeszy a GG, przez co rodzina posiadała stałą przepustkę uprawniającą do jej przekraczania. Szczepaniak łączył obowiązki łącznika z działalnością handlową.

Po aresztowaniu przez Niemców Bogusława Stępińskiego (10 maja 1940) stał się faktycznym kierownikiem tej grupy. W tym czasie przeprowadził się do Łodzi (Koziny), był też zaangażowany w POZ a po jej scaleniu – w AK, gdzie współpracował z Edmundem Kucharskim, nadal kierując tutejszym środowiskiem zadrużnym a od 1943 zarazem Stronnictwa Zrywu Narodowego.

Jesienią 1944 aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu na Radogoszczy (obecnie w granicach Łodzi). W materiałach UB wytworzonych po 1945 pojawia się teza, że aresztowanie było wynikiem wcześniejszej wpadki E. Kucharskiego, co trudno zweryfikować. W nocy z 17 /18 I 1945 wobec ofensywy sowieckiej Niemcy rozpoczęli likwidację więźniów a następnie (wobec prób oporu) podpalili więzienie w wyniku czego śmierć przez spalenie ponieśli prawie wszyscy więźniowie, w tym Stanisław Szczepaniak. Aresztowani przez Niemców jego 3 bracia zginęli.

Źródła

Archiwalne

Archiwum IPN

IPN Ld 0231/273/CD/1 Akta personalne funkcjonariusza MO Juszczak Franciszek

IPN BU 01222/3002 Banasiak Zbigniew Baltazar

Akta Politechniki Warszawskiej (Dział Ewidencji Studentów)- Akta studenckie Stanisława Szczepaniaka

Literatura

Kieszczyński Lucjan Pamiętnik z lat młodzieńczych wrzesień 1936-styczeń 1945, Warszawa 1996

Tomasz Szczepański