Rokicki Lech „Ran” (od 1945 Ran-Rokicki Lech)

Ur. 29 IV 1919 we Włocławku, syn Czesława Rokickiego (zamordowali go Niemcy 16.03.1945 w obozie koncentracyjnym Flossenburg) i Marii z Wachowiczów. Wkrótce po jego urodzeniu rodzice przenieśli się do Warszawy. Ukończył gimnazjum ogólnokształcące, a następnie Liceum Zgrom. Kupców m.st. Warszawy (Prosta 14).

Z „Zadrugą” miał zetknąć się jeszcze przed wojną, wg jednoźródłowej informacji B. Stepinskiego. Zapewne od jesieni 1939 uczestniczy w spotkaniach grupy Józefa Kowalczyka „Sławbora”, podzielając poglądy Zadrugi. Nawiązał też znajomość z Janem Stachniukiem „Stoigniewem”, z czasem znajomość przerodziła się w przyjaźń. 11 XI 1939 wstępuje do Kadry Polski Niepodległej (wówczas organizacja ta nazywała się Związek Powstańców Niepodległościowych lub Związek Polski Niepodległej, są też inne warianty nazwy) gdzie służy jako łącznik początkowo Obwodu II, później sztabu Okręgu I. Zajmował się tez kolportażem podziemnych wydawnictw KPN.

Zostaje członkiem grupy „Zryw” w ramach SP (od 1943 Stronnictwo Zrywu Narodowego).

Na polecenie Józefa Celicy „Lechicza” organizuje szkolenie wojskowe w Związku Młodzieży „Zryw” (młodzieżówce Stronnictwa Zrywu Narodowego), współpracując z Tadeuszem Jędrzejewskim „Wszeborem”. W marcu 1943 przydzielony do Sztabu Cywilnego Komendy Głównej KPN pełni tam funkcję łącznika bezpośrednio podlegając Feliksowi Widy-Wirskiemu „Rosławowi”. Przyjmuje pseudonim „Ran” (pochodzący od słowiańskiego plemienia Ranów zamieszkujących w średniowieczu Rugię) będący po wojnie częścią jego nazwiska.

Powstanie Warszawskie zaskoczyło go na Powiślu. Nie mogąc dostać się do swojego oddziału 2 VIII zgłasza się do służby w oddziale zajmującym Elektrownię (Zgrupowanie WSOP „Cubryna” w składzie Grupy Bojowej „Krybar”). Tam pełni służbę wartowniczą i w Obronie Przeciwpożarowej.

6 września wraz resztą obrońców Elektrowni wycofuje się do Śródmieścia, tam szukając oddziału KPN dostaje się do niewoli niemieckiej i zostaje umieszczony w kościele św. Stanisława, skąd Niemcy wywożą go przez obóz w Pruszkowie do obozu w okolicy Koenigsberg/Neumark (Chojna) gdzie budowano lotnisko wojskowe. W listopadzie 1944 przeniesiony do obozu w pobliżu Briest-Brandenburg, gdzie także pracował przy budowie lotniska. Od uderzenia kolbą przez strażnika traci przednie zęby. W kwietniu 1945 przeniesiony na południowe Łużyce do kopania rowów przeciwczołgowych, tam 20 IV ucieka w trakcie postoju transportu.

W kwietniu 1945 wraca do Warszawy, wstępuje do Stronnictwa Pracy. 25 maja 1945 został mianowany wicestarostą w Skwierzynie - związane jest to z faktem, że Feliks Widy-Wirski był wówczas wojewodą poznańskim.

W sierpniu 1945 przenosi się do Piły. W czasie pobytu w Pile był prezesem Zarządu Powiatowego Stronnictwa Pracy, członkiem Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (od X1946 do XI 1947), członkiem Komisji Porozumiewawczej Partii i Stronnictw Demokratycznych. Tam w 1946 zawarł związek małżeński.

W marcu 1949 przenosi się z Piły do Józefowa pod Warszawą, pracując w Warszawie. W tymże roku opuszcza Stronnictwo Pracy, razem ze środowiskiem Widy-Wirskiego, przez resztę życia pozostając bezpartyjnym. Podejmuje studia na Politechnice Warszawskiej, gdzie w 1957 uzyskał dyplom inżyniera budownictwa.

W jego mieszkaniu w Józefowie był zameldowany Jan Stachniuk po swoim wyjściu z więzienia (od 1956). Twórca „Zadrugi” czasami tam nocował, chociaż faktycznie mieszkał u znajomego w Warszawie, gdzie jako były więzień polityczny miał trudności z meldunkiem. W okresie po 1955 odbywały się tam spotkania środowiska zadrużan, z udziałem Stachniuka i Kłopockiej. Wspierał finansowo Stachniuka i organizował (m.in. wspólnie z Widy-Wirskim) pomoc dla niego. Utrzymywał z nim kontakt korespondencyjny po przeniesieniu się „Stoigniewa” do zakładu opieki w Radości (maj 1961), odwiedzając go tam także po swoim przeniesieniu się do Płocka przy okazji służbowych pobytów w Warszawie.

W 1961 z powodu złych warunków mieszkaniowych w Józefowie i niedotrzymania przez pracodawcę (PBM „MDM”) obietnicy przydzielenia mieszkania przenosi się z rodziną do Płocka, gdzie pracuje jako inżynier. W l. 1969-1972 był przewodniczącym Rady Zakładowej w PSM w Płocku.

Po 1956 (często pod pseudonimem) pisywał listy i artykuły do gazet zabierając głos w dyskusjach w duchu kulturalizmu Stachniuka, poruszał też tematy historyczne.

Około 1991 przeniósł się do Radomia ze względów rodzinnych.

Żonaty, dzieci: Sławbor, Wojmir, Rosława.

Odznaczony: Srebrnym Krzyżem Zasługi (1978), Warszawskim Krzyżem Powstańczym (1982), Medalem Zwycięstwa i Wolności (1982), Krzyżem AK (Londyn 1985) oraz odznakami pamiątkowymi Centralnego Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego.

Zmarł w Radomiu 20 I 1994. Pochowany na cmentarzu w Jedlni.

Źródła

Archiwalne

Archiwum IPN

IPN BU 0 1236/1314 (zwł. Zeznanie B. Stępińskiego w cz. 3)

Życiorys Lecha Ran-Rokickiego z 1975 – odpis w zbiorach autora (ze zbiorów rodziny)

Załącznik do życiorysu – b. d. kopia w zbiorach autora (ze zbiorów rodziny)

Legitymacje: Srebrnego Krzyża Zasługi, Krzyża AK, Warszawskiego Krzyża Powstańczego, Medalu Zwycięstwa i Wolności  – skany w zbiorach autora.

Dokument wojewody poznańskiego z 25 V 1945 – skan w zbiorach autora

Oświadczenie świadka Józefa Lechicza-Celicy z 31 III 1976, skan odpisu w zbiorach autora

Opinia Prezydium MRN w Pile z 24 XI 1947 – skan w zbiorach autora

Fragment listu do „Polityki” z 1987 – skan w zbiorach autora

Notatki LR-R dot. jego korespondencji ze Stachniukiem (4 str.) skan w zbiorach autora (w/w ze zbiorów rodziny)

.

Literatura

Radzymińska Józefa Zawsze niepodlegli, Wrocław 1991

Ran Rokicki Lech Znałem Zygmunta Felczaka, „Tygodnik Płocki” nr 50/1988, z 11 XII 1988

Wacyk Antoni Jan Stachniuk 1905-1963. Życie i dzieło, t I 1976, t II 1978, t III1984, mps pow. kserokopia w zbiorach autora,

Zarys dziejów Piły w latach 1945 -2000 Praca zbiorowa pod red. Marka Fijałkowskiego, Piła 2013

Inne

www.1944.pl

Informacje: Polan Ran-Rokicki, Sławbor Ran-Rokicki.