Kieszczyński Lucjan

Kieszczyński Lucjan - w okularach. Obok Stanisław Szczepaniak i Bogusław Stępiński, członkowie "Zrywu" i ruchu zadrużnego. Okolice Łodzi 1939-1940. Ze zbiorów L. Kieszczyńskiego

Ur. 26 XI 1918r. w Sosnowcu, s. Józefa i Władysławy z d. Jaroszewskiej, w rodzinie robotniczej, przodkowie ze strony ojca to zubożała szlachta Ziemi Kaliskiej, ze strony matki chłopi z okolic Łodzi. W dalszej rodzinie żywe były tradycje lewicowe, dwaj jego wujowie (Leon Olszyca i Franciszek Skupiński) byli lokalnymi łódzkimi działaczami PPS, a Olszyca także OMTUR.

W 1927r. jego rodzice przenieśli się wraz z nim do Łodzi (gm. Chojny, wówczas pod Łodzią) gdzie ojciec dostał pracę w fabryce włókienniczej. L.K. ukończył tam szkołę podstawową (1932r.) i rozpoczął naukę zawodu fryzjera. Trudne warunki materialne rodziny uniemożliwiły mu dalszą naukę, ukończył jedynie 2-gą klasę szkoły zawodowej. Został czeladnikiem fryzjerskim, przez pewien czas pracując w tym zawodzie, a od 1936r. rozpoczął pracę jako robotnik w fabryce włókienniczej A. Horaka w Rudzie Pabianickiej k. Łodzi (obecnie część Łodzi). Wykształcenie uzupełniał systematycznymi lekturami zwłaszcza w zakresie historii i geografii.

W l. 1935-1936 był członkiem OMTUR. Po jego rozwiązaniu przez kierownictwo PPS uczestniczył w działalności Stowarzyszenia Kulturalno-Oświatowego im. T. Kościuszki. W l. 1936-39 należał do związku zawodowego związanego z PPS.

W 1934r. poznał Bogusława Stępińskiego (zob.) w zakładzie fryzjerskim jego ojca, gdzie uczył się zawodu. Pod wpływem Stepińskiego zainteresował się kulturą Słowian, czytał też prace Stachniuka. W 1939r. Stępiński zaprosił go na spotkanie z Janem Stachniukiem, w Łodzi, L.K. był wówczas sympatykiem „Zadrugi”, uczestnicząc w spotkaniach jej środowiska łódzkiego.

We wrześniu 1939r. L.K. udał się na wschód w poszukiwaniu jednostki wojskowej, w której mógłby służyć, docierając na wschodnie Mazowsze. Po powrocie do domu przez krótki czas pracował jako fryzjer, później wrócił do fabryki Horaka, z której jednak zwolniono pracowników polskich w XII 1939r. Od lipca 1940r. znów pracował w fabryce Horaka, wskutek braku siły roboczej Niemcy zgodzili się na zatrudnianie Polaków. Uniknął dwukrotnie wywózki do Niemiec symulując chorobę.

W listopadzie 1939r. wstąpił do grupy konspiracyjnej za pośrednictwem Bogusława Stępińskiego związanej ze Stronnictwem Pracy (frakcją „Zrywu”, od 1943 Stronnictwo Zrywu Narodowego). Współpracował ze Stępińskim do chwili jego aresztowania ( V 1940) i Stanisławem Szczepaniakiem, który następnie przejął kierownictwo tej grupy. Przyjął pseudonim „Władek”. Jego zadania polegały przede wszystkim na małym sabotażu w fabryce Horaka a także zbieraniu informacji przydatnych dla podziemia z terenu Łodzi (m.in. list folksdojczy).

W sierpniu 1944r. wraz z grupą robotników swojej fabryki zostaje wywieziony do robót przymusowych: kopania okopów w okolicach Płocka a następnie Gostynina. W styczniu 1945r. w wyniku ofensywy sowieckiej wraca do Łodzi.

W 1945r. wstępuje do PPR. Ukończył dwumiesięczny kurs Centralnej Szkoły PPR w Łodzi, po ukończeniu wykładał tam, następnie przeniesiono go do Wojewódzkiej Szkoły Partyjnej. Ukończył w l. 1947-48 kursy przygotowawcze na studia wyższe dla kandydatów bez matury i od października 1948r. studiował na Uniwersytecie Łódzkim, nadal pracując w miejscowym szkolnictwie partyjnym. Pracę mgr przygotował u prof. J. Dutkiewicza o strajku powszechnym w Łodzi (1933r.). W 1951r. przeniesiono go do Wydziału Historii Partii przy KC PZPR w W-wie a stamtąd na studia doktoranckie w INS przy KC PZPR. W 1962r. obronił na WSNS doktorat o strajkach w Łodzi w l. 1929-1933, promotorem był prof. Stanisław Arnold. Od 1970r. pracował w WSNS (ANS). W 1979r. habilitował się na podstawie książki Polityka KPP w ruchu zawodowym w l. 1926-1938, W-wa 1979. W 1989r. uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych, w tym roku przeszedł na emeryturę.

W swojej pracy naukowej skupiał się na dziejach ruchu zawodowego i spółdzielczego. Był współzałożycielem i redaktorem „Kwartalnika Historii Ruchu Zawodowego”. Jego prace naukowe noszą silne piętno czasu i instytucji w ramach jakich powstały, z istotnym składnikiem oficjalnej propagandy.

W okresie PRL swoich sympatii zadrużnych nie ujawniał publicznie. W l. 90-tych XX w. kontaktował się ze Stowarzyszeniem „Niklot”, wspierał drobnymi sumami redakcję „Trygława”.

Zmarł w Warszawie 16 III 2002.

Z żoną Anną z d. Głowacką miał syna Włodzimierza.

Tomasz Szczepański

Źródła:

Archiwalne

Archiwum IPN

Informacja o Zabrudze (mat. UB z 21 IV 1950) IPN 00231/153, t 1;

Literatura:

Kieszczyński Lucjan Pamiętnik z lat młodzieńczych wrzesień 1936-styczeń 1945, Warszawa 1996; tenże Pamiętnik z lat dziecinnych i wczesnomłodzieńczych Sosnowiec Łódź, Warszawa 1997;

Inne: Informacje ustne L. Kieszczyńskiego z lat. 90-tych XX w.; Włodzimierza Kieszczyńskiego.